5 lat zaczyna się dziś!
Pod takim hasłem UNEP/GRID-Warszawa przeprowadziło wydarzenie 16 września 2025 roku – spotkanie praktyków – organizacji pozarządowych (partnerów merytorycznych wydarzenia), uczelni, biznesu, którzy wyrazili swój głos odwołując się do działań, jakie powinniśmy globalnie podjąć w kolejnych 5 latach w ramach Agendy 2030.
Fundacja Zdrowa Rzeka, poproszona przez Organizatorów o patronat merytoryczny Celu 14 na ta okoliczność wskazała następujące rekomendacje:
WODA łączy niemal wszystkie cele zrównoważonego rozwoju, choć wprost wymieniono ją w celu nr 6 dotyczącym dostępu wody do picia i celu nr 16, który skupia się na ochronie i zrównoważonym użytkowaniu oceanów, mórz i zasobów morskich.
WODA jest zatem łącznikiem w osiąganiu celów zrównoważonego rozwoju – bo to właśnie WODY potrzebujemy do życia, rozwoju, do produkcji rolniczej czy przemysłowej. Deficyty i nadmiary wody to zagrożenia, które w związku ze skutkami zmiany klimatu i nadmierną eksploatacją zasobów stają się dla nas coraz dotkliwsze. Niedobór wody to ograniczenia dla użytkowników wód, w tym szczególnie rolnictwa a powodzie pojawiające się nie tylko od strony rzeki, morza, ale i coraz częściej występujące w miastach po ulewach niosą ze sobą nie tylko straty materialne, ale też utrwalają strach przed wodą. Dlatego w Polsce wciąż dominują rozwiązania, aby się wody pozbywać z krajobrazu, aby się odgrodzić od rzeki, aby ją ujarzmić – bo to daje nam poczucie zabezpieczenia.
WODA została wpleciona w cele zrównoważonego rozwoju – ale czy w realizacji celów podkreślamy te połączenia? Czy stawiamy na rozwiązania wieloaspektowe, które realizują szereg celów jednocześnie?
Popatrzmy na renaturyzację rzek, która bezpośrednio wpisuje się w cel nr 15 i niezrealizowany cel szczegółowy: 15.1, który mówi, że do 2020 roku powinniśmy zapewnić ochronę, odtworzenie i zrównoważone użytkowanie lądowych i śródlądowych ekosystemów słodkiej wody oraz pozostałych ekosystemów, w szczególności lasów, terenów podmokłych i suchych oraz gór, zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami.
Bez podjęcia wysiłku na rzecz renaturyzacji rzek i działań na rzecz odbudowy retencji naturalnej w krajobrazie mamy problem osiągnieciu:
- Celu nr 2 gdzie powinniśmy podtrzymywać ekosystemy, wzmocnić zdolność przystosowania się do zmian klimatycznych, ekstremalnych zjawisk pogodowych, suszy czy powodzi;
- Celu nr 3, który odnosi się do ograniczenia zanieczyszczeń i skażenie powietrza, wody i gleby;
- Celu nr 6 – gdzie do 2020 roku powinniśmy równocześnie zapewnić ochronę i odnowić ekosystemy zależne od wody, w tym tereny górskie, lasy, tereny podmokłe, rzeki, jeziora i wody podziemne;
- Celu nr 11, aby do 2030 roku zapewnić zrównoważoną urbanizację;
- Celu nr 13 – polegającego na wzmocnieniu zdolności adaptacyjnych i odporności na zagrożenia klimatyczne i katastrofy naturalne we wszystkich krajach;
czy samego celu 14 w zakresie ograniczenia dopływu biogenów rzekami do mórz.
Uproszczona rzeka to bowiem rzeka z ograniczonymi siłami samooczyszczania, ograniczoną retencją korytową i dolinową. To rzeka, która często staje się tylko odbiornikiem wód opadowych zbieranych z krajobrazu, zamiast pełnić rolę bioróżnorodnego i wielofunkcyjnego ekosystemu.
Umiejętność dostrzegania powiązań zdarzeń i procesów jakie wywołują w połączeniu z krytycznym myśleniem – to kompetencje przyszłości, które powinny być podstawą realizacji działań na rzecz osiągania Celu nr 4 – dobrej jakości edukacji.
Taka edukacja powinna być wpleciona jak WODA we wszystkie działania na rzecz osiągania celów zrównoważonego rozwoju.
POGŁĘBIAJMY WIEDZĘ A NIE RZEKI!
Strona wydarzenia: Agenda 2030: 5 lat zaczyna się dziś!
UNEP/GRID-Warszawa dziękujemy za zaproszenie i cieszymy się, że wiedza, którą zbiera nasza Fundacja może poprzez takie wydarzenia płynąć we właśnie miejsca i do aktorów decydujących o wodzie!
